Obowiązek regulowania podatku dochodowego w Niemczech regulują przepisy ustawy podatkowej to jest Ordynacji podatkowej, która określa podstawy opodatkowania, zasady jak mają być pobierane i egzekwowane podatki w Niemczech. Ustawa ta też reguluje postępowanie w sprawach karno-skarbowych związanych z uchylaniem się od płacenia podatków. Niemiecka ustawa o podatku dochodowym wyróżnia 2 rodzaje podatku dochodowego: ograniczony i nieograniczony. Osoby zatrudnione do 183 dni w roku podlegają obowiązkowi podatkowemu tzw. ograniczonemu. Zatrudnienie powyżej 183 dni w roku oraz prowadzenie działalności gospodarczej w Niemczech nakłada na nas tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy w Niemczech.
Co do zasady, podatnik nie ma obowiązku rozliczenia, chyba że spełnia co najmniej jedno z poniższych kryteriów:
Zgodnie z ustawą podatkową obowiązek regulowania zaliczek na podatek dochodowy i/lub składania rocznego zeznania podatkowego (deklaracji podatkowej) ciąży na osobach, które:
Osoby, które nie posiadają obowiązku rozliczenia nie muszą składać deklaracji podatkowej, jednak urząd skarbowy (Finanzamt) może wezwać do rozliczenia osobę nie mającą ustawowego obowiązku rozliczeniowego. Wtedy rozliczenie jest obligatoryjne.
Zgodnie z przepisami ustawy podatkowej (§ 152 Abs. 2 AO) każda osoba, która nie złożyła w terminie deklaracji podatkowej podlega karze finansowej. Kara ta wynosi minimum 25 € za każdy miesiąc opóźnienia. Dodatkowo jesteśmy zobligowani do uregulowania naliczonych odsetek ustawowych.
W celu prawidłowego rozliczenia podatku do deklaracji podatkowej należy dołączyć:
Prowadząc własną firmę w Niemczech na pewno ponosimy koszty jej działalności. Większość z nich możemy od liczyć jako koszty osiągnięcia przychodu, które będą miały wpływ na wysokość kwoty zwrotu podatku. Należą do nich:
Wyjeżdżając do pracy, czy prowadząc firmę w Niemczech często prowadzimy tzw. podwójne gospodarstwo domowe. Współmałżonek pozostaje w kraju, a my zarabiamy za granicą. Jak się rozliczać w takiej sytuacji by osiągnąć maksymalną kwotę zwrotu podatku w Niemczech? Wysokość zwrotu zależy od kwoty zarobków oraz kwoty odprowadzonego podatku. O ile w przypadku osób o niższych dochodach (około 10 000 € rocznie) możemy prawie zawsze oczekiwać zwrotu 100% kwoty odprowadzonego podatku, to w przypadku osób o wyższych dochodach pełny zwrot nie jest możliwy.
Rozliczenie indywidualne ma zastosowanie do podatnika będącego stanu wolnego (kawaler/panna), wdowca, rozwodnika lub osoby będącej w związku małżeńskim nie spełniającej jednak kryteriów do rozliczenia wspólnego.
Rozliczenie wspólne ma miejsce w przypadku uwzględnienia w rozliczeniu małżonka i jego dochodów. Możliwość takiego rozliczenia przysługuje podatnikowi, który nabył nieograniczony obowiązek podatkowy tj. ma adres zameldowania w Niemczech albo przebywa/pracuje tam więcej niż 183 dni w roku. Nie ma znaczenia okoliczność czy małżonkowie rozliczają się w Polsce razem, czy osobno. Ich wspólny dochód poza terenem Niemiec nie powinien przekroczyć kwoty wolnej od podatku. Wspólnie rozliczając się mamy dodatkowo możliwość odpisania od podatku wielu kosztów np. koszt wynajmu mieszkania, bilety autokarowe, paliwo, wynajem biura, Internet, komórka, a także ryczałtowe rozliczenie dojazdów z miejsca zamieszkania do pracy w Niemczech. Mamy też możliwość rozliczenia kosztów prowadzenia tzw. podwójnego gospodarstwa domowego – dom w Niemczech i docelowy w Polsce oraz podróże do domu rodzinnego.
Ponieważ niemiecki system podatkowy w ramach klas podatkowych oferuje wiele konfiguracji możliwych rozliczeń podatkowych warto bliżej się przyjrzeć sytuacji rozliczenia przez małżeństwa. Jeśli jedna osoba pracuje w Niemczech, a małżonek w Polsce, to pojawia się pytanie, czy korzystniej jest się rozliczać razem w Niemczech, czy lepiej osobno.
W przypadku gdy małżonek mieszkający w Polsce zarabia mniej, to zawsze warto dokonać wspólnego rozliczenia w Niemczech. W tym celu należy dołączyć zaświadczenie o zarobkach małżonka w Polsce. Olbrzymią zaletą tego rozwiązania jest możliwość dokonania odliczeń z tytułu „rozłąki z rodziną”.